Wat is het hindoeïsme?

Er zijn vele godsdiensten in de wereld. Sommige mensen zijn kritisch op deze religies. Zij menen dat deze godsdiensten niet meer weten wat echt belangrijk is. In plaats van te focussen op spirituele ontwikkeling, staan ze vol met allerlei regeltjes die elk aspect van het leven beheersen. Hoewel wij deze kritiek zeker begrijpen, zijn we er toch ook niet helemaal mee eens. Wij mensen dat in veel religies spirituele waarheden te vinden zijn, universele waarheden die elke mens op elke plek en tijd kan helpen om zichzelf te ontwikkelen. Vooral in de Aziatische godsdiensten zijn er duidelijke spirituele tendensen te vinden. Vandaag behandelen wij het Hindoeïsme, een godsdienst die erg interessant is, en die veel invloed heeft gehad, ook op allerlei ‘new age’ bewegingen in de Westerse Wereld.

De politiek gevoelige geschiedenis van het Hindoeïsme

Het Hindoeïsme is al heel erg oud. Het ontstond zo’n vier a vijf duizend jaar geleden in een gebied waar tegenwoordig de landen Pakistan, Afghanistan en India liggen. Op dat moment leeft er een volk rondom de Indus, in de Indus vallei, zij aanbidden verschillende goden. Er trekken in die tijd constant verschillende volkeren rond, zij hebben hun eigen goden en rituelen. Waarschijnlijk komen in 1500 voor Christus de Ariërs het land binnengetrokken. Zij hebben een hele belangrijke invloed op de religie en het land.

Er is echter nog wel het een en ander onzeker over deze geschiedenis. En dat komt vooral omdat het politiek zo gevoelig ligt. De Nazi’s waren dol op de gedachte van een Indo-Europees volk, zij noemde dit volk de Ariërs. Aangezien zij dachten dat ze van dit volk afstamden, noemden zij zichzelf ook Ariërs. Vanwege deze associatie willen veel mensen geen onderzoek doen naar de oorsprong van dit volk en de geschiedenis. Zij zijn bang om dit te doen omdat er zo’n duistere associatie aankleeft.

Aan de andere kant is het ook heel erg beladen om hier onderzoek naar te doen, omdat Hindoe nationalisten er erg boos om worden. Zij willen dat het Hindoeïsme in India is ontstaan en zij kunnen daarom niet accepteren dat het voor een groot deel afkomstig is van buiten India. Zij proberen vaak onderzoek naar dit onderwerp te belemmeren.

Wat geloven de hindoes?

Het Hindoeïsme is dus niet een religie, maar bestaat uit meerdere oudere godsdiensten. Er zijn ook veel grote denkers en zieners geweest die een belangrijke rol hebben gespeeld op het geloof. Deze worden Rishi’s genoemd. Zij ontwikkelden een bepaald filosofisch gedachtegoed dat bestond uit geloof, rituelen, filosofie, en ideeën. Zij zorgden ook dat dit gedachtegoed overgeleverd wordt aan volgende generaties. Uiteindelijk is zo het Hindoeïsme ontstaan. Hindoes hebben het zelf over sanatana dharma wanneer ze het over hun godsdienst hebben, dit betekent de ‘eeuwige leer’. Westerlingen zijn in de 19de eeuw begonnen met de term Hindoeïsme.

Het Hindoeïsme is heel divers. Er is ook geen stichter zoals het Christendom wel heeft met een Jezus, en de Islam met Mohammed. Dit draagt er natuurlijk aan bij dat het geloof pluriform is. Er is niet een soort van leider, in wiens voetsporen je kan treden. Ze geloven in veel verschillende dingen, en dit verschilt per regio. Waar ze het wel over eens zijn is dat er zoiets bestaat als reïncarnatie. Dit duidt natuurlijk op het voortleven van de ziel, na de dood, in het lichaam van een ander mens of dier. Of je volgende leven fijn is, dat hangt af wat je in dit leven doet, dit concept heeft karma. Leef jij heel negatief, dan kun je terugkeren in een lagere levensvorm.

Het ultieme doel is verlost te worden uit deze reïncarnatiecyclus. Dit is een lang proces, maar met elk leven dat je leidt kom je dichterbij. Uiteindelijk bereik je moksha, je hoeft dan niet meer te reïncarneren. Je ziel zal op dat moment opgaan in brahman, de almachtige goddelijke macht. Vereiste om dit te bereiken is om positief karma te verkrijgen. Een ander belangrijk concept is Dharma. Deze term slaat op de natuurlijke ordening van de schepping. Deze ordening is belangrijk en mensen moeten ernaar streven om hun leven zo in te richten dat ze in harmonie leven met deze ordening. Om dit te bereiken mogen ze hun omgeving niet schaden. Andere doelen zijn artha (welstand) en kama (genieten van het leven).

Hoeveel goden bestaan er in het Hindoeïsme?

Een kort antwoord: heel veel. De belangrijkste zijn Brahma, Vishnoe en Shiva. Deze vormen een drie-eenheid. Vergelijkbaar met de heilige geest, de vader en de zoon in het Christendom. De schepper is Brahma. Vishnoe wordt gezien als de beschermer, en Shiva is de god van de chaos en de verwoesting. Ondanks dat de Hindoes in vele goden geloven, geloven ze eigenlijk maar in een goddelijke macht. Alle andere goden zijn alleen andere gedaantes van deze kracht, genaamd brahman. Er is echter veel variatie in het Hindoeisme. Dat betekent bijvoorbeeld dat er ook stromingen zijn die alleen in Shiva geloven. Dit zijn de shaivieten. De vaishnavieten daarentegen zijn dol op Vishnoe. Je kent misschien ook wel de Hare Krishnabeweging, die Krishna als oppergod heeft. 

Wat is de levensstijl van hindoes

Er zijn heel veel hindoes, wereldwijd zijn het een miljard. De meeste wonen in India. Dit is natuurlijk uniek, zo’n grote religie waarvan de meeste in hetzelfde land wonen. In India is tachtig procent van de bevolking hindoe. Er leven ook nog hindoes in Pakistan, het Midden-Oosten, Sri Lanka, Fiji en Mauritius. Vanwege de vele migratie, leven hindoes ook steeds vaker op andere plaatsen, waar ze historisch gezien niet woonden. Ook in het westen zijn er tegenwoordig genoeg hindoes te vinden. Deze migratiestroom kwam al eind negentiende eeuw op gang. Hindoes vertrokken naar Canada, Amerika, Engeland maar ook Suriname. Vanuit Suriname zijn er een heleboel hindoes naar Nederland vertrokken. Vandaar dat er tegenwoordig ook veel hindoe invloeden in Nederland zijn terug te vinden.

Het komt vaak voor dat Hindoes vegetarisch zijn. De vrome hindoes vinden namelijk dat het doden van dieren om eten te krijgen uit den boze is. Hindoes vinden vooral koeien belangrijk. De koe geeft de mensheid namelijk al eeuwen melk, en de hindoes vinden daarom dat dankbaarheid op zijn plaats is.